Eine kleine wycieczke po Berlinie gelaufen

Karol Adamiec

Eine kleine wycieczke po Berlinie gelaufen

Wszyscy powtarzają, jak fajne jest podróżowanie za granicę, dlatego gdy przydarzyła się okazja, zgłosiłem się na wycieczkę do Berlina. Jak było? Opowiem wam wszystko z mojej perspektywy - z perspektywy osoby, która poza Polską była tylko raz i to w wieku ośmiu lat.
Około piątej wyjechaliśmy spod szkoły, a już około godzinę później przybyliśmy do stolicy Polski - prześlicznej, lecz bardzo ponurej i mrocznej o tej porze Warszawy. Tam dosiadł do nas pan Karol - pilot, który miał nas zaprowadzić do Berlina, oprowadzić po nim, coś o nim opowiedzieć i zadbać, by wszyscy przeżyli. Powiedzieć, że wywiązał się ze swojego zadania, to jak nie powiedzieć nic. Pan Karol (zwany również panem Szczepanem, lecz sam zapewne o tym nie miał pojęcia) był mistrzem autokarowego mikrofonu. Zabawiał nas piosenkami dla poliglotów, przybliżał historię Niemiec oraz wyjaśniał nam budowę dzidy bojowej.
Z panem Szczepanem bawiliśmy się szampańsko i w fantastycznych humorach udało nam się dojechać do granicy polsko-niemieckiej. To znaczy, gdyby nie to, że granica przebiega na dość dużej rzece, jaką jest Odra, pewnie bym tej granicy nie zauważył. Nikt nas nie zatrzymywał, nic nadzwyczajnego się nie wydarzyło. Jak jechaliśmy przed Odrą tak jechaliśmy i za nią, nawet polskich rejestracji jakoś wyjątkowo nie ubyło. Ach ten Schengen! Krajobraz dookoła autostrady wyglądał tak samo, jak wcześniej, tylko rzadziej wyglądałem za okno, bo wywiązała się zajmująca rozmowa. Czas zaczął mijać jeszcze szybciej i dojechaliśmy do Berlina. Gdy teraz mogę spojrzeć na to wszystko po upływie czasu, coraz bliższy jestem stwierdzeniu, że Berlin to tak na dobrą sprawę taka większa i bardziej wielonarodowa Warszawa. No i z większą ilością słów po niemiecku, niekiedy bardzo długich, ale do tego każdy, kto chce nauczyć się niemieckiego, powinien się przyzwyczaić. Byliśmy też przytłoczeni ilością słów “Platz”, “Strasse” i “Bauhaus”.
Dałem się nieco ponieść dygresji, więc może lepiej wróćmy do poprzedniego tematu. O czym to ja mówiłem? A, no tak, porównywałem Berlin do Warszawy. No cóż, przynajmniej ten wschodni, dawniej komunistyczny Berlin, jest łudząco podobny do Warszawy. Oba miasta zniszczone po II wojnie światowej (szkoda, że nasza stolica ucierpiała nieco bardziej), oba (przynajmniej w części) zachorowały po wojnie na komunizm i były odbudowywane w stylu mocno socrealistycznym, z nutką nadmiernego przemysłu. Pan Bartosiak, na którego towarzystwo mogłem liczyć, zauważył, że Berlin mu się nie podoba, był tu już trzeci raz i za każdym razem przypomina mu warszawską Pragę. Trudno z tym polemizować.
Koniec końców zostaliśmy wysadzeni w okolicy Alexanderplatz, czyli Placu Aleksandra. Dawne centrum Berlina Wschodniego, usytuowane zaraz obok Muru Berlińskiego. Pełno starych wieżowców z płyty, ale też bardzo dużo nowoczesnych budynków, z których część ocierała się o chmury. Sam Alexanderplatz imię swe zawdzięcza, nie jak myśleliśmy bawarskiemu filozofowi, ale carowi Rosji, Aleksandrowi, który przybył w XIX w. do Berlina, aby negocjować sojusz antynapoleoński. Komunistom prorosyjska nazwa się spodobała i tak już zostało.
Chwilkę posłuchaliśmy pana Karola, po czym mieliśmy czas dla siebie. Ponieważ byliśmy głodni i chcieliśmy zjeść coś z miejscowej kuchni, liczną grupą ruszyliśmy do jadłodajni typu kebab. Najpierw baliśmy się, że możemy się nie dogadać, ale gdzie tam! Jeden mój kolega zamawiał po polsku, słowo w słowo, a i tak dostał, co chciał. Ja znalazłem w sobie wystarczająco dużo odwagi, żeby zamówić coś po angielsku, ale sprzedawca w kebabie - rodowity Turek - posługiwał się łamaną mieszanką niemieckiego i angielskiego, więc chyba nie przejmował się tym, w jakim języku się z nim porozumiewam.
Zaraz po kebabie ruszyliśmy do pobliskiego Einkaufszentrum Kaufhof, czyli do centrum handlowego, takiego samego jak wiele innych w Warszawie. Ponieważ nie mieliśmy dużo czasu, to starczyło tylko na wjechanie po ruchomych schodach na ostatnie piętro, cyknięcie kilku fotek i znowu trzeba było iść. Może inne grupy lepiej spożytkowały swój czas wolny. Całą wycieczką zebraliśmy się raz jeszcze na Alexanderplatz, pod zegarem Urania, który wskazuje, jaka jest godzina w dowolnym miejscu na ziemi. Później wyruszyliśmy dwie przecznice dalej i podziwialiśmy Fernsehturm, to znaczy wieżę telewizyjną, która została wybudowana przez władze NRD, aby dumnie wyrastała ponad Mur Berliński i samym swoim istnieniem mówiła mieszkańcom zdegenerowanego, kapitalistycznego RFN, że tutaj, w komunistycznym państwie, wszyscy są szczęśliwi i żyją dostatnie. Oczywiście tak nie było.
Później udaliśmy się na nieco dłuższy spacer. Kilka kroków dalej znajdowała się największa katolicka świątynia w Berlinie, ale obecnie ją remontowano, więc dużo nie zobaczyliśmy. Zaraz obok stała przerobiona na ślizgawkę fontanna, na której cztery rzeźby, syreny, symbolizowały cztery wielkie rzeki Niemiec. Oczywiście, rzeźba była nieaktualna, bo pośród reprezentowanych rzek, oprócz Łaby i Renu, znalazły się nieco kontrowersyjna Odra oraz mocno kontrowersyjna Wisła, która znajdowała się w granicach Niemiec w momencie powstania fontanny. Miejmy nadzieję, że już nigdy tam nie wróci - Niemcy i tak mają już wiele innych, pięknych rzek, a jedna z nich, zapomniana przez twórcę rzeźby, Szprewa, płynęła zaraz obok. Po jej drugiej stronie znajdował się Rotes Rathaus, czyli Czerwony Ratusz - siedziba berlińskiej administracji, na dachu której powiewała berlińska flaga z niedźwiedziem, symbolem miasta.
Jeszcze po naszej stronie Szprewy znajdował się ogromny diabelski młyn. Najpierw nazwaliśmy go “London Eye”, później “Berliński London Eye”, później wpadliśmy na “Berliner London Eye”, a na końcu nasza wiedza z niemieckiego osiągnęła punkt kulminacyjny i wpadliśmy na nazwę “die Berliner Auge”. Strzelam, że i tak jest to niepoprawne, ale przynajmniej wtedy byliśmy z siebie dumni. Później udaliśmy się do najstarszej dzielnicy Berlina, gdzie, co wydaje się logiczne, znajdowało się najwięcej starych budowli. Jeszcze tylko kilka mniej interesujących pomników i znaleźliśmy się już nad Szprewą, a później udaliśmy się przejściem pod mostem i szliśmy wzdłuż rzeki, jednocześnie podziwiając plenerową wystawę fotograficzną National Geographic. Z dumą zauważyliśmy, że autorem jednej z fotografii był Polak.
Później trafiliśmy na tak zwaną Wyspę Muzealną, gdzie muzeów było, jak nazwa wskazuje, bardzo dużo. Było ich tak dużo, że żadnego dobrze nie zapamiętałem. No, może poza jednym, ale to i tak wstyd, że tak mało. Zatrzymaliśmy się na chwilę przed murami Uniwersytetu Humboldtów, gdzie w 1933, zaraz po dojściu do władzy, naziści urządzili masowe palenie książek. Dzisiaj, niedaleko uniwersytetu, pod aleją wybudowano puste pomieszczenia z pustymi półkami, symbolizujące przestrzeń, na jakiej można byłoby przechowań spalone 20 tysięcy tytułów. Ponieważ było już coraz ciemniej, przyspieszyliśmy tempa i po długim, nieprzerywanym spacerze, dotarliśmy na Pariser Platz, czyli Plac Paryski, zaraz obok którego znajduje się słynna Brama Brandenburska. Po krótkim postoju przeszliśmy dalej, niedaleko Reichstagu, aż w końcu dotarliśmy do ostatniego postoju tego dnia, czyli do sklepu z pamiątkami.
Około godziny 18 wyruszyliśmy w kierunku Polski, ponieważ to po jej stronie Odry znajdował się nasz nocleg. Znowu czas spędziliśmy na rozmowie. Pan Szczepan nie uraczył nas wieloma anegdotkami, raczej skupiał się na przybliżeniu nam programu wycieczki na następny dzień. W pensjonacie mieliśmy chwilkę na rozpakowanie się i zaraz poszliśmy na posiłek, podczas którego dowiedzieliśmy się, że nasz przewodnik jest magistrem teologii. Przepraszam, pilot. Pani Rozbicka cały czas mnie poprawiała, ale i tak się mylę. Później mieliśmy czas wolny i teoretycznie powinniśmy iść spać, ale ja dla przykładu usnąłem dopiero po trzeciej. Jakoś tak mieliśmy do roboty lepsze rzeczy niż sen.
Następnego dnia wstaliśmy o ósmej i mieliśmy godzinę na spakowanie się, wyniesienie toreb i walizek do autokaru. Później poszliśmy na śniadanie i musieliśmy opuścić ośrodek. Raz jeszcze wyjechaliśmy w stronę Berlina, gdzie dotarliśmy około godziny 12. Tym razem zatrzymaliśmy się w zachodniej części miasta, na Gendarmenmarkt, czyli Placu Żandarmów, gdzie co roku odbywa się świąteczny jarmark. Mieliśmy wolną chwilę na “bumelowanie” po straganach, ale na dobrą sprawę to i ceny są tam wysokie, i wybór mały. Można było kupić sobie czekoladę do picia, currywursta do jedzenia, zdobione bombki do zawieszenia na choince albo pierniki do podarowania bliskim.
Przed godziną 14 zebraliśmy się raz jeszcze, przed wejściem na jarmark, aby spotkać się z naszą przewodnik, panią Ewą, która z wykształcenia jest polonistką, pochodzi ze Szczecina, w Berlinie mieszka od 30 lat i uczy Niemców polskiego, a w wolnych chwilach oprowadza wycieczki takie jak my. Zanim jeszcze opuściliśmy plac, opowiedziała nam nieco o historii miasta, a później udaliśmy się do kościoła świętej Jadwigi - świątyni, która została wybudowana w XVIII w., aby dać przybywającej ze Śląska do Berlina katolickiej ludności miejsce do modlitwy, lecz została wybudowana w unikalnym stylu i dzisiaj jest używana przez katolików, którzy przybywają do Berlina z całego świata, a msze odprawiane są tam w wielu różnych językach.
Po dłuższym spacerze udaliśmy się do miejsca, gdzie czekał na nas transport. Ponieważ zostało nam mało czasu, a chcieliśmy wyciągnąć z tego dwudniowego pobytu jak najwięcej, pozostałą część wycieczki spędziliśmy zwiedzając zza okna autokaru. Pani nam opowiadała między innymi o historii Muru Berlińskiego czy Checkpoint Charlie, przybliżając nam warunki, jakie panowały w Berlinie podczas podziału. Przejeżdżaliśmy również przez Kreuzberg - malowniczą i najbardziej dziką dzielnicę miasta, gdzie mieszka najwięcej studentów oraz znajduje się najwięcej dyskotek i klubów. Widzieliśmy również Siegessäule, czyli Kolumnę Zwycięstwa, najstarsze kino w Berlinie, gdzie odbywa się Berlinale, dwie kolejne uczelnie wyższe oraz niezliczoną ilość ambasad.
Podróż zakończyliśmy na Potsdamer Platz, czyli Placu Poczdamskim, gdzie z pomocą najszybszej windy w Europie dostaliśmy się na taras widokowy. Winda była tak szybka, że przy hamowaniu wszystkim zatykało uszy. Po chwili spędzonej na wieży zjechaliśmy na dół i udaliśmy się do innego centrum handlowego, gdzie, tym razem mieliśmy trochę więcej czasu dla siebie i nie skończyło się tylko na wjechaniu na górę i z powrotem na dół. Nawet udało mi się kupić koszulkę! Inni mieli nieco ambitne cele zakupowe, ale koniec końców musieliśmy się zebrać i opuścić Berlin.
Pobyt był bardzo krótki. Można zauważyć, że w moim tekście pełno jest stwierdzeń typu “zobaczyliśmy”, albo “widzieliśmy”, a mało jest stwierdzeń takich jak “weszliśmy do środka”. Bo rzeczywiście, dysponowaliśmy naprawdę małą ilością czasu i musieliśmy zgodzić się na podziwianie wszystkiego od zewnątrz. Berlin jest naprawdę interesującym, dużym miastem. Może nie jest wybitnie piękny, ale za to pełno w nim atrakcji turystycznych (po niemiecku: Seheswurdigkeite, musiałem o tym wspomnieć). Dwa dni to zdecydowanie za mało na to wszystko. Poruszaliśmy się tylko po ścisłym centrum, a i tak nie mieliśmy okazji nigdzie wejść. Jeśli ktoś będzie miał kiedyś okazję wpaść do Berlina, to zdecydowanie polecam i radzę, że lepiej zaplanować sobie większy wyjazd i zwiedzić jak najwięcej.
Wiele osób obawia się, że Berlin jest nie dla nich, bo i język nie ten. Prawda jest taka, że spokojnie można dogadać się tam po angielsku. Większość Berlińczyków zna ten język bardzo dobrze, bo przecież jest to jedno z najbardziej wielokulturowych miast Europy. Gdy jeszcze zgłaszaliśmy się na tę wycieczkę, widziałem, że niektórzy wahali się, a może nawet rezygnowali, ze względu na zagrożenie terrorystyczne. My osobiście nie trafiliśmy na żaden zamach, wszędzie jest spokojnie. Nie pamiętam żebym nawet widział jakiegoś policjanta. Za to widziałem wielu Polaków - ba, nawet ich dobrze słyszałem. Gdy byliśmy drugiego dnia w centrum handlowym na Potsdamer Platz, usłyszałem donośny głos pewnego pana z Polski, który wołał swoje kilkuletnie dziecko. Wyobraźcie to sobie - jesteście w centrum stolicy obcego państwa, a tu nagle zza tyłu głowy słyszycie głośne: “Mikołaj! Nie zgub mi się!”
Cały wyjazd mogę podsumować tytułem tego artykułu, zdaniem, które jest parafrazą słynnego przykładu, jak nie uczyć się niemieckiego - “eine kleine wycieczke po Berlinie gelaufen”. Kleine, bo byliśmy tam krótko i był to dość mały wyjazd, a gelaufen, bo mieliśmy tak wiele punktów na swojej liście życzeń, że często musieliśmy naprawdę szybko spacerować, żeby zmieścić się w wyznaczonym czasie. Teraz odczuwam duży niedosyt, kiedy będę miał okazję, na pewno powrócę do Berlina, a jeśli ktoś nigdy tam nie był, to polecam sprawdzić, przy czym zaznaczam, że w dwa dni nawet Mińsk Mazowiecki ciężko zwiedzić.

Szkoła gimnazjalna, Szkoła licealna, turystyka, wycieczki