Aby być dobrym rycerzem, trzeba było być szlachcicem, brać udział w różnych pojedynkach, mieć swoją damę serca itp. To bardzo interesujące zagadnienie, dlatego postaram się zebrać poniżej zwyczaje występujące w książce Henryka Sienkiewicza pt.: „Krzyżacy”.
Każdy rycerz miał swój herb, barwy i zawołanie. Co to jest herb? To znak danego rodu. Mieli go rycerze, szlachcice. Do dziś herby mają miasta, państwa. Herbem rycerzy występujących w "Krzyżakach" rycerzy z Bogdańca była tępa podkowa. Barwy rodowe były malowane na uzbrojeniu rycerza i jego konia. Każdy rycerz miał rodowe zawołanie, czyli taki znak, na który zbierali się wszyscy z danego rodu. Zawołanie Maćka i Zbyszka brzmiało „Grady”.
Każdy rycerz miał swoją damę serca, za którą był gotów nawet zapłacić życiem. Wszędzie sławił jej dobroć, wspaniałomyślność, piękno i itd. Ślubował nawet ten, kto miał żonę. Sienkiewicz wkłada w usta młodego rycerza takie zobowiązanie: „ślubuję jej, iże stanąwszy w Krakowie, powieszę pawęż na gospodzie, a na niej kartę, który mi uczony w piśmie kleryk foremnie napisze: jako panna Danusia Jurandówna najurodziwsza jest i najcnotliwsza między pannami, która we wszystkich królestwach bydlą. A kto by temu się przeciwił, z tym będę się potykał póty, póki sam nie zginę albo on nie zginie – chybaby w niewolę radziej poszedł.” W "Krzyżakach" Zbyszko swojej damie serca obiecuje ponadto przynieść 3 pęki pawich piór z hełmów rycerzy krzyżackich. Chce to zrobić z zemsty na Krzyżakach za to, że przestraszyli matkę Danusi, gdy „znienacka” zaatakowali Spychów.
Co to jest pasowanie na rycerza? Pasowania na rycerza to nadanie tytułu giermkowi. Wręcza się mu pas rycerski i ostrogę. Tytuł dostawało się od władcy za wielkie dokonania. Zbyszkowi przyznano tytuł rycerza, gdy uratował Annę Danutę (córka księcia litewskiego Kiejstuta) przed atakiem rozwścieczonego tura podczas polowania. Na rycerza pasował go książę Janusz Mazowiecki.
Turnieje rycerskie były jednym z największych widowisk organizowanych w tamtych czasach. Można na nich było się pokazać od strony siły i męstwa. Zbyszko też brał udział w takim turnieju. Przerwał wtedy walkę, gdyż przeciwnikowi pękł popręg, a nie godziło się atakować słabszego.
Pojedynek to sposób uzyskania satysfakcji. Wezwanie na pojedynek odbywało się przez rzucenie rękawicy. Rycerze umawiali się, jaką bronią będą walczyć i czym zakończy się rywalizacją - uznaniem zwycięstwa nad pokonanym, niewolą czy nawet śmiercią jednego z zawodników.
Kiedy panie proszą o przyniesienie czegoś - to czyż panowie nie spełniają życzenia swej ukochanej? Z pewnością tak. Ten gest świadczący o dobrym wychowaniu również zawdzięczamy kulturze rycerskiej. Przykład widzimy to w "Krzyżakach", kiedy Zbyszko podaje Danusi smakowite kąski podczas uczty, a Jagience - wodę święconą przy wejściu do kościoła.
Obecnie aby przedostać się za granicę, gdzie nie obowiązuje Strefa Schengen, trzeba mieć paszport i wizę. Kiedyś ten paszport zastępował glejt lub list żelazny - zapewniał nietykalność. Dostawało się go od władcy. Skorzystał z niego Zbyszko, kiedy szukał swej damy – Danusi.
Obiecujemy często coś lub wypowiadamy uroczyste przysięgi - kiedyś "słowo honoru", czyli słowo rycerza miało duże znaczenie. Dzięki słowu rycerza, obietnicy powrotu do niewoli, de Bergow pozwolił Zbyszkowi odjechać po okup i odwieźć osłabioną Danusię do domu.
Chyba każdy zgodzi się ze mną, że wiele z obyczajów rycerskich opisanych przez Sienkiewicza w powieści pt.: „Krzyżacy” zasługuje na naśladowanie także w dzisiejszych czasach. Mężczyzna XXI wieku również może być rycerski, zwłaszcza wobec kobiet.