Czy tylko wybrańcy są zdolni?
Jednym z ważniejszych zadań szkoły jest niewątpliwie pomoc w identyfikowaniu zdolności ucznia i wspieranie ich rozwoju. Niemniej nie jest to zadanie łatwe. Tematowi temu poświęcone było zorganizowane ostatnio przez mińską Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną VII Forum Wymiany Doświadczeń Nauczycieli Twórczych i Poszukujących, które odbyło się 23 kwietnia 2008 w Zespole Szkół nr 1 im. Kazimierza Wielkiego w Mińsku Mazowieckim.
Zaproszeni goście prezentowali rozwiązania systemowe, jakie udało się wypracować na Dolnym Śląsku w ramach Dolnośląskiego Systemu Wspierania Uzdolnień, organizację pracy szkoły wspierającej uzdolnienia na przykładzie Zespołu Szkół nr 14 we Wrocławiu oraz problematykę wspierania ucznia w rozpoznawaniu własnych zdolności i przekształcaniu ich w życiowe pasje.
W drugiej części przedstawiciele placówek oświatowych z naszego powiatu – w tym również naszej szkoły (Salezjańskiego Liceum i Gimnazjum w Mińsku Mazowieckim) – dzielili się swoimi doświadczeniami i dokonaniami na polu pracy z uczniem zdolnym.
W ramach naszego wystąpienia zwróciliśmy uwagę na fakt, że każdy uczeń ma jakieś zdolności – a naszą rolą jest pomoc w ich odkryciu i rozwinięciu. Celowi temu w naszej szkole służą rozwiązania organizacyjne – np. w postaci systemu fakultetów, który dzięki swobodzie doboru przedmiotów studiowanych przez uczniów w czasie 3 ostatnich semestrów liceum i pracy w małych grupach stwarza znacznie korzystniejsze warunki rozwoju uzdolnień. Organizujemy konkurs na najlepszego gimnazjalistę powiatu mińskiego „Supergimbus”, który sprzyja eksponowaniu i motywowaniu do rozwoju zdolności poznawczych. Uczestniczymy z sukcesami w wielu innych konkursach (informacje o nich znajdują się na naszej stronie internetowej www.minsk.salezjanie.pl).
Nie ograniczamy się jednak wyłącznie do pracy nad zdolnościami poznawczymi. Staramy się dawać młodzieży możliwość odkrywania i rozwijania pod naszym okiem bardzo różnorodnych talentów – np. podczas przygotowania i prowadzenia projektów angażujących dużą liczbę osób. Przykładami takich projektów w ostatnim czasie było przygotowanie specjalnych numerów gazetki szkolnej na konkurs „Mija szkoła w Unii Europejsjiej” oraz przygotowanie i wystawienie sztuki teatralnej „Hiob” wg. tekstu Karola Wojtyły. Gazetce towarzyszyła cała seria podprojektów wykonywanych w ramach zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych, wystaw (obejrzanych i przygotowanych), wywiadów, wycieczek, ankiet, sond ulicznych no i oczywiście artykułów – praktycznie każdy mógł znaleźć coś dla siebie – rozwinąć, zaprezentować lub może czasem odkryć jakąś swoją zdolność (począwszy od dziennikarskich, pisarskich, fotograficznych, plastycznych a skończywszy na interpersonalnych czy informatycznych). W przygotowanie „Hioba” łącznie zaangażowanych było ok. 30 uczniów, którzy przez blisko półtora miesiąca spotykali się na regularnych próbach, współtworzyli scenografię, ruch sceniczny, oprawę świetlną, tworzyli podkład muzyczny, wykonywali dekoracje i kostiumy – odkrywali więc i rozwijali talenty aktorskie, muzyczne, plastyczne (ale i techniczne – trzeba to wszak było zamontować).
Staramy się również pobudzać naszych uczniów, aby odkrywali i rozwijali zdolności do współczucia, zainteresowania problemami innych, bezinteresownej pracy dla dobra konkretnych osób i dla dobra ogółu .W ten sposób uczą się odpowiedzialności. Nasi uczniowie mają możliwość samorealizacji na tym polu m. in. poprzez pracę w samorządzie uczniowskim i wolontariacie. W ramach pracy w samorządzie oprócz bieżącej działalności, przedstawiciele naszej młodzieży regularnie uczestniczą w warsztatach samorządów uczniowskich szkół Inspektorii Warszawskiej, w trakcie których dyskutują nad nurtującymi ich problemami i wypracowują metody ich rozwiązywania. Wolontariat oprócz odwiedzin w domach dziecka, różnych zbiórek pieniędzy, zabawek czy ubrań, wyjazdów z pomocą materialną i opiekuńczą, systematycznie uczestniczy w organizowaniu „ferii w mieście” i „wakacji w mieście” – akcji, podczas których przez dwa tygodnie (odpowiednio ferii lub wakacji) pod okiem dorosłych opiekunów młodzi ludzie planują czas, organizują gry, zabawy, konkursy i czuwają nad bezpieczeństwem uczestników – dzieci ze szkół podstawowych. Wolontariusze wykorzystują w ten sposób kompetencje nabyte podczas przygotowujących ich do tego typu pracy specjalnych zajęć, które odbywają się w czasie roku szkolnego.Wszystkie wyżej wymienione działania wskazują na to, że nie tylko wybrańcy są zdolni.Zadaniem szkoły jest stworzenie odpowiednich warunków,aby każdy rodzaj zdolności uczniów mógł sie ujawnić i rozwinąć.
Mirosław Bareja
nauczyciel Salezjańskiego Liceum i Gimnazjum w Mińsku Mazowieckim